Os outros cambios de fase

Diagrama de fases (para a auga) en chino. Lic. CC-BY-SA-3.0, dende https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Phase-diag-zh.svg

Xa estamos axeitados a falar de fases. Todo o mundo sabe en que fase estamos. Vemos -máis ou menos, coa confusión lóxica en cada transición- cambios que significa. Asumimos que a loita contra a pandemia inclúe unha estrutura de fases de desconfinamento, que non podemos de pronto baixar todas as defensas, porque sería unha toleada.

Mais hai outras fases. Por exemplo, as fases dos duelos, que veñen a ser: a negación do feito, da perda; a ira como rebelión ante a perda; a negociación tentando comprender o que (nos) está a ocorrer; a depresión como impotencia; e a aceptación como evidencia de que se non hai nada que facer, hai que tirar para adiante...

Os cambios de fase sempre levan a confusión, despiste, exploración de límites... ó fin, trátase de facer a transición entre estruturas moi diferentes, e non sempre se teñen os límites claros. Algo diso está a pasar con outros cambios de fase: os que sinalan a variación da mentalidade que ofrecemos como sociedade. 

Un exemplo: pasamos de sorrir ante o levar mascariñas a levalas, en pouco tempo e razonando entre nós que o sorriso anterior era debido á desinformación -non falta de información, ou outros factores, non, senón desinformación- para, a renglón seguido ter xa superada esa fase e non voltar sorrir ante a vista das mascariñas, senón pasar á considerar que estamos por riba desa necesidade de protección. Evitando polo demais o feito de que estamos todos xuntos nisto, que non hai a salvación individual sen a protección colectiva.

Outro? De ser un tema secundario, a pandemia pasou a ocupar o universo das novas e das conversas. Tanto, que era aconsellable baixar a dependencia dese tema para evitar fixacións psíquicas. Ben, pois agora esa fase, da pandemia-virus no universo da comunicación entre nós, está dexando paso de xeito rápido a outra, a crise económica derivada. A nivel conversa e a nivel noticia. É curioso que cando o boom da comunicación sobre coronavirus se procurara indicación do que se facía noutros lugares, de xeito lóxico pois todos somos humanos, e as receitas son xerais. Mais nesta outra fase, a procura de indicacións quédase curta. E tenta ser substituída por imposición 'para onte' de toda canta medida se adopte alén da fronteira. Sen considerar que a sociedade, a estrutura económica ou os medios poden ser ben diferentes aquí que en Dinamarca, poñamos. Nese cambio de fase, queda só como curiosidade de casos puntuais o retorno atrás nalgunha disposición de xestión en Singapur, Corea ou China, o que non abonda para dar marcha atrás, ó tema anterior na importancia para a comunicación.

O cambio de fase mental, do conxunto de todas esas visións sobre cousas da vida e en cada un de nós, non é algo que se consiga da noite para a mañá. Hai quen vai máis lento, hai quen máis rápido. Hai quen ten establecido -porque o considera necesario- un protocolo para entrar na casa en relación á protección anti coronavirus e hai quen seguirá tempo estornudando sen nin poñer a man diante, como para pensar en protexer coa parte interna do codo como se aconsella. Hai quen segue a pensar que non pasa nada por contaminar, sexa queimando gasolina ou utilizando plásticos dun só uso, e hai quen procura minimizar o consumo e ve na perda da natureza unha das claves da produción da pandemia. Mais ese cambio de mentalidade está a producirse, un cambio de fase mental a nivel global -non de Ribadeo, Galicia ou España- e irá deixándose ver: as revolucións teñen algúns efectos inmediatos, pero ata que se deixan sentir dun xeito asentado na grande maioría da xente, pasa un tempo non desprezable. Ou, non hai quen cre aínda que o rei está por riba da lei?