Onte foi a presentación do libro de Ángel Alda Diario de un Confinado en Olavide, xunto co suplemento Confinado en Ribadeo. Deixo aquí á ligazón ó audio sen editar, algunha foto e o texto que levaba preparado.
Presentación do libro de Ángel Alda Diario de un confinado en Olavide
Casa das Letras, Ribadeo, 20200904
¿No es verdad, ángel de amor, que en esta apartada orilla más pura la luna brilla y se respira mejor? O comezo do Don Juan Tenorio antollóuseme no seu momento tamén un bo comenzo para a presentación que hoxe nos ocupa, a do libro de Ángel Alda, Diario de un Confinado en Olavide, reforzado coa aportación de Confinado en Ribadeo. É é que a propia vida é para cada un de nós un amor, e nesta apartada beira do planeta Terra que é Ribadeo certamente parece ás veces que a Lúa está só un pouquiño máis aló da man e quixéramos meter todo o aire nos pulmóns, de tenue que o atropamos e rico que está. E, lembrar cousas como esas dende un Madrid pandémico pode vivificar a un. Dende logo, abondo máis que atiborrarse de novas con estatísticas desbocadas ó tempo que incontroladas sobre enfermos, hospitalizados e mortos.
Puntualicemos. Cuando se fai unha presentación, ás veces hai que comezar por un mesmo. Estou aquí en función de lector de, e persoa que aprecia a Ángel, a máis de coñecelo un pouco, que todas as persoas somos un mundo que excede as nosas propias capacidades de comprensión, para canto máis comprender ós outros. Eu sería, na terminoloxía moderna, o que se coñece como un ‘local’, alguén que está familiarizado co entorno próximo e pode servir de ponte con outro entorno máis afastado por ter tamén un mínimo coñecemento del. Foi o meu blog Ribadeando un dos lugares onde apareceu de primeiras o Diario, capítulo a capítulo. E de xeito posterior, tamén o ‘Confinado en Ribadeo’, que me gusta imaxinar como unha auditoría externa a un tempo especial en Ribadeo. Auditoría realizada por un auditor con coñecemento previo da zona, que non en van leva dende o século pasado recalando polo lugar e empapándose do local: podo asegurar que hai cousas de por aquí que coñece mellor que moitos nativos.
Co anterior, metínme na presentación do autor. Ángel é o autor. Di que é o seu primeiro libro, pero eu matizaría para dicir segundo e como: a que se lle pode chamar un primeiro libro? O blog dende onde difundiu feitos, visións e ideas, El Ángel de Olavide, non pode considerarse un libro? De feito, esa visión de 12 anos de longa ten unha versión resume en papel. E iso por sacar á luz só unha das posibilidades que se me ocorren do seu traballo. Non, que sexan doutros estilos non quere dicir que o autor sexa primeirizo e escriba como tal. Como se soe dicir, ás probas me remito con este libro que temos hoxe diante de nós.
Cando aló a mediados de marzo Ángel mandoume a primeira crónica, ó tempo que me facía partícipe da idea, pareceume iso, unha boa idea, e así llo trasladei. Para o escritor, para os posibles lectores e tamén para os escriturados, as persoas que dalgún xeito se poden ver relacionadas ou reflectidas no texto e nas imaxes. Naquel intre, claro, non sabía -nin eu, ni el- por onde continuaría. O tempo deume -deunos, a min só de xeito subsidiario- a razón, e comezou a escoitarse de varias iniciativas con certa semellanza coa proposta de Ángel. Pero nin as vivencias de cada un, nin o xeito de plasmalas, ou as ideas que levan consigo, son iguais. E estas, ao menos para min, teñen un ‘sabor especial’, sexa por ter seguido a súa evolución, por comprender algo mellor as circunstancias ó ter unha base previa de coñecemento do autor, por aprezar o xeito de expresión. ou polo que sexa: non en van vai medio século do ensaio de Susan Sontag ‘Contra a interpretación’.
Póñome a escribir sobre o libro, e lembro unha das cousas que no seu momento me ten chamado máis a atención de Madrid: aqueles lugares que deixan sentir a trepidación ó paso do metro. Unha sensación rara, á que nunca me din afeito nos meus sucesivos viaxes á vila e corte. Sensación que asocio a un movemento do subsolo, telúrico, que me fai ver Madrid non como algo extraterrestre inducido polas noticias ou lonxano se me ateño á duración da viaxe, se non rochoso, duro e pouco adaptable como a pedra dos seus edificios emblemáticos. E ven a conto porque os primeiros días -e despois- criticouse a escapada de Madrid. E esforceime por comprendelos, ós escapados. Escapando das multitudes incrustadas nun esquema ríxido de vida para un fluír máis ou menos tranquilo, algo lóxico a primeira vista. Aínda que viñeran con agasallo, en xeral, descoñecido, e mesmo deixando a unha beira normas ad hoc. O certo é que, con todo, foime máis doado comprender o transcorrer dos que se quedaron, cos que me sentín máis identificado e tiven outra relación seguindo as verbas de Ángel.
Si, Madrileños hai moitos, e polo tanto, de forma consecuente, de moitas clases. Hainos que, ó decretar a alarma, quedaron na súa casa e outros que alguén diría ‘saíron a expandir o virus’. O libro é un conxunto de historias, mellor, expresión de visións, relacionadas sobre todo cos primeiros, cos que quedaron en Madrid, a zona más afectada de España por la pandemia. E complétase co anexo adicado a Ribadeo, a esa extensión do confinamento que marcou a Mariña enteira mentres que Ribadeo tiña un caso computado. Unha extensión que pon negro sobre branco unha verdade: é un libro inacabado. Pero éo son só por unha, senón ao menos por dúas cousas: por fastío da pandemia e por cubrir una época, a da pandemia confinada, que non é seguro que teña pasado totalmente, como quedou amosado xa pola segunda parte, Confinado en Ribadeo. A primeira parte, escrita por un madrileño de Chamberí. Esta segunda, diría que escrita por un ‘ribadense adxunto’.
Unha cousa importante nun libro no que se expoñen visións e opinións, cuxa misión en certa forma entendo que é de servir de interface: existe un nesgo en Ángel, na súa escritura? Coido que máis aló do propio subxectivismo persoal, non. É dicir, en todo caso sería baseado ben en a) sentimentos, non en razoamentos, o que o faría dun tipo diferente ó que se entende en xeral por nesgo, ben b) nunha cuestión de espazo: non fai un recorrido completo, boto en falta algúns temas. Mais en relación a isto último, aínda que o libro está cinguido por vontade propia a un número de días que xa foi meirande do esperado, o conxunto posible de temas sempre é inabarcable, e iso, si, marca un nesgo natural, humano.
Para ir rematando e centrando as miñas verbas de xeito máis tradicional, recollo varias ideas do texto de presentación de Confinado en Ribadeo:
Ángel Alda estivo, literalmente, confinado en Olavide coas primeras medidas tomadas contra a pandemia do Covid-19. Literalmente. Mais, en certo sentido, tamén literariamente. Así, o diario é a súa testemuña nun período aciago -unha das súas facetas máis salientables, quizais a que máis- na vida ou nun fragmento da vida da poboación mundial.
Un aparte: di o autor na introdución que o libro é ‘produto do medo e do aburrimento’. Pode que sexa o parágrafo co que estou máis en desacordo. Sinxelamente, non o creo. Polo menos, non con esa rotundidade que está expresado. Pode que máis tarde podamos falar sobre iso.
Voltemos.
Despois, sufriu a primeira recaída nun territorio diferente, lonxe, apartado da centralidade madrileña, máis pequeno en moitos sentidos pero non en cuestións intrahumanas, as que tende a xestionar Ángel coas súas verbas. E tamén un territorio coa súa propia, pequena, centralidade.
Falei antes da non interpretación, de ir contra a interpretación dunha obra, da comprensión da arte. Da obra realizada, non do que representa a escritura, a realización dunha obra polo autor: tanto o libro como os apuntes complementarios, fan interpretación de situacións diferentes, non só no espazo, senón tamén no tempo e nos tempos, nas circunstancias do pulso vital durante e de xeito posterior ó primeiro envite de la pandemia.
O dito leva a preguntarlle ó autor, meses despois: volverías a escribir o mesmo libro? Considerarías que tería o mesmo significado?
Ningún comentario:
Publicar un comentario