 |
| Collage sobre a vila de Valencia feito en Wikimedia Commons. Lic. CC BY SA 4.0 |
LEVANTINAMENTE
Voltei aproveitando o entroido á cidade de Valencia vinte anos despois, os mesmos que non son nada segundo un tango. Segue co seu sempiterno aquel levantino e mesmo levantisco, tan mediterraneamente. No avión fun lendo a Juan José Millás, un dos meus escritores valencianos fetiche, con permiso do meu idolatrado Manuel Vicent e do inmenso Blasco Ibáñez, outros dous valencianísimos, tanto como o lumínico pintor Sorolla ou o Miquelet, o viravento da torre da catedral a cuxos pés se reunían (e aínda reúnen) todos os xoves os membros do Tribunal de les Aigües para resolveren litixios de regadíos. Do seu impresionante interior, o que máis me chamou a atención foi que os confesionarios son como despachos, simples escritorios de oficina con lámpadas de mesa incluídas.
O edificio relixioso compite coa basílica máis querida para os habitantes da cidade: a da Verge dels Desamparats ou, como eles a nomean, “la Mare de Déu”. De aí que haxa tantas mulleres chamadas Amparo por estes lares ás beiras do Turia, ese río furioso nas súas enchentes que tivo que ser canalizado para que o seu cauce circunvalara a urbe, acondicionando o antigo con parques, xardíns, campos de fútbol, pistas de baloncesto, carrís-bici, sendas peonís e coas crustáceas arquitecturas de Calatrava na Ciutat de les Arts i de les Ciències, tan fermosas como ruinosas, co seu aspecto de insecto fosilizado xigantesco (como o da cascuda kafkiana metamorfoseada) ou de esqueleto de cetáceo como o da balea Moby Dick.
No que atinxe ao poder civil, destacar a gótica lonxa da seda e consulado do mar, cun bosque de columnas que ben podería ser o palmeiral de Elxe, sen esquecer os mercados modernistas que hoxe non son de abastos, mais de lecer para parolar, comer e beber. A iso me adiquei tamén entre paellas (con caracois e degustadas ao xeito tradicional, é dicir, na propia paelleira) na praia da Malvarrosa (cos seus solpores sorollistas tan malvas e tan rosáceos), fideuás na praza da catedral, horchatas no Mercat Central e Aigua de València a base de zume de laranxa (da horta levantina) e champaña baixo a cuberta acristalada da Plaça Redona (igual de redonda que a de touros) ao anoitecer, se cadra, “haciendo castillos en el aire”, ou como se di en francés “faire des chàteaux à Valence”.
Nun ambiente xa pre-falleiro, o entroido, para sorpresa miña, é inexistente. Os postos dos diferentes artesáns xa estaban a recadar para as noites da “plantá”, da “cremá” e da “mascletá”, nas que as fallas primeiro se chantan, logo se queiman e finalmente estoupan. Os ninots indultados de semellante destino aciago son levados ao museo, onde se expoñen desde os anos 20 do século pasado até hoxe, excepción feita do trienio guerracivilista. Precisamente nesa época foi requisado, incautado e rapinado o luxoso chalé que Blasco Ibáñez tiña á beira do mar e no que tantas novelas creou cando non se adicaba a pasear pola area con Sorolla despois de que este cansara de pintar ao natural. Arestora é un museo cun interior insulso e impersoal, sen nada que ver practicamente coa vivenda orixinal.
Non moi lonxe está o barrio mariñeiro do Cabanyal co que a expeculación urbanística quixo rematar. É unha mestura de edificacións señoriais e marxinais, moitas delas afortunadamente rehabilitadas. Esta zona é o nexo de unión (ou de separación) do resto da cidade co mar. Paseando polas súas rectilíneas rúas e cuadriculadas agrupacións de casas vin, por primeira vez na miña vida, un cadáver tirado no chan, rodeado por unha cinta de “Non pasar” e cuberto cunha saba térmica como de papel de aluminio, mentres os policías e os sanitarios (sen amosar ningún tipo de pánico) facían profesional e asepticamente o seu rutineiro traballo como nun CSI televisivo hispánico.
As rúas do casco histórico (onde me aloxei nun coqueto hotel xusto enfronte das Corts Valencianes e que tiña o jacuzzi no cuarto ao pé da cama e non no baño) están ateigadas de edificacións modernistas e racionalistas en perfecta combinación. Entre elas, destacan como reliquias as medievais Torres dels Serrans coroadas pola “senyera del Regne de València”, porta de entrada da antiga muralla, as termas romanas subterráneas da Almoina, as Reais Atarazanas (antigos estaleiros de ribeira e logo almacéns, cines e salas de exposicións) o “Molì del arròs” (actual museo arroceiro) ou a estación do ferrocarril (ao xeito da bilbaína ou da portuense) e, por todas partes, fachadas e escaparates con colorida e moruna cerámica de Manises e manierista porcelana de Lladró, con senllos museos a escasos kilómetros da capital. Algunha peza houbo que mercar.
Sempre sostiven que sociopolítica e lingüisticamente, a Galiza tiña máis que ver coa Comunidade Valenciana (ou con Navarra) que con Euskadi ou Cataluña. O valencianismo aseméllase ao galeguismo, o nacionalismo ten unha porcentaxe de voto semellante nos dous territorios e sempre é de cerna progresista, o sentimento de identidade maioritario combina a pertenza á terra propia e ao estado no que se incrusta e a situación da lingua autóctona é igual de precaria. Intentei sempre expresarme en “valenciano” (que non é máis que o xeito de falar catalán en Valencia) e cóntanse cos dedos dunha man os que nese mesmo idioma me respostaron.
Malia todo, hai diferenzas rechamantes que fan singulares aos seus habitantes. Se cadra, por influencia do turismo europeo, acostuman a almorzar abondosamente, tanto dóce como salgado, comezando os viños cedo a media mañá e xantando antes que noutros lugares de España. Niso precisamente estaba eu nas ateigadas terrazas a carón da praia cando fixo a súa aparición estelar un inmigrante andino que tocaba marabillosamente a frauta con melodías da súa terra mentres, ao ritmo destas, se acoplou un chisco despois un futbolista afeccionado (e xa en idade de estar xubilado) que amosaba as súas habelencias balompédicas ao mesmo tempo que as súas eivas mentais. O espectáculo do improvisado dúo foi inaudito. Semellaba que ambos os dous estaban “a la luna de Valencia”, mais baixo un morno, mareiro e grandioso sol de inverno sen competencia.
Ningún comentario:
Publicar un comentario